Οι κυριότερες πρόνοιες του Νόμου Περί Προστασίας της Μητρότητας
Η μητρότητα προστατεύεται τόσο από την ευρωπαϊκή νομοθεσία όσο και από την κυπριακή. Το Δικαστήριο αντιμετωπίζει με ιδιαίτερη ευαισθησία το θέμα της μητρότητας αλλά και με αυστηρότητα τους εργοδότες που δεν συμμορφώνονται με τις πρόνοιες του νόμου, εξ ου και οι ποινές που επιβάλλονται σε περίπτωση παραβίασης της νομοθεσίας είναι αποτρεπτικές.
Όσον αφορά την εθνική νομοθεσία στην Κύπρο, ο Νόμος Περί Προστασίας και Μητρότητας Ν.100(1)/97 ως τροποποιήθηκε προβλέπει την προστασία των εγκύων, παρένθετων μητέρων, λεχώνων, γαλουχουσών ή σε άδεια μητρότητας εργαζομένων. Δυνάμει του εν λόγω νόμου μισθωτή η οποία παρουσιάζει πιστοποιητικό εγγεγραμμένου ιατρού, ότι αναμένει τοκετό σε εβδομάδα που καθορίζεται στο πιστοποιητικό έχει δικαίωμα σε άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας δεκαοκτώ συναπτών εβδομάδων, από τις οποίες οι έντεκα λαμβάνονται υποχρεωτικά στην περίοδο η οποία αρχίζει δύο εβδομάδες πριν από την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού.
Η μισθωτή έχει δικαίωμα σε άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας δεκαέξι συναπτών εβδομάδων ευθύς αμέσως μετά την ανάληψη φροντίδας παιδιού κάτω των δώδεκα ετών, για σκοπούς υιοθεσίας, εφόσον έχει γνωστοποιήσει την πρόθεσή της για ανάληψη παιδιού στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, με βάση τη σχετική νομοθεσία ή εφόσον έχει συντελεστεί υιοθεσία. Το δικαίωμα αυτό παρέχεται στη μισθωτή νοουμένου ότι θα γνωστοποιήσει γραπτώς στον εργοδότη της την πρόθεσή της να υιοθετήσει παιδί και την ημερομηνία που θα αναλάβει το παιδί, τουλάχιστον έξι εβδομάδες προηγουμένως. Σε περίπτωση που η ειδοποίηση του εργοδότη για την ημερομηνία που θα αναλάβει το παιδί είναι πρακτικά αδύνατη, η μισθωτή ενημερώνει τον εργοδότη της το συντομότερο δυνατό και προσκομίζει σχετική βεβαίωση από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας ότι, η ενημέρωση δεν μπορούσε να είχε γίνει προηγουμένως. Στην περίπτωση, που ο τοκετός απολήξει στη γέννηση περισσότερων του ενός τέκνων, το δικαίωμα σε άδεια μητρότητας επεκτείνεται κατά 4 βδομάδες για κάθε τέκνο πέραν του ενός από τον ίδιο τοκετό.
Μισθωτή, η οποία αποκτά παιδί μέσω παρένθετης μητρότητας και παρουσιάζει διάταγμα δικαστηρίου για απόκτηση παιδιού μέσω παρένθετης μητρότητας, καθώς και ιατρική βεβαίωση από εγγεγραμμένο ιατρό για την έναρξη της εγκυμοσύνης έχει δικαίωμα σε άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας δεκαοκτώ συναπτών εβδομάδων, η οποία ξεκινά 2 βδομάδες πριν από τη βδομάδα του αναμενόμενου τοκετού ή τη βδομάδα του τοκετού, κατ’ επιλογή της ίδιας. Στην περίπτωση, που ο τοκετός απολήξει στη γέννηση περισσότερων του ενός τέκνων, το δικαίωμα σε άδεια μητρότητας επεκτείνεται κατά 4 βδομάδες για κάθε τέκνο πέραν του ενός από τον ίδιο τοκετό (αυτό το δικαίωμα δεν υπάρχει για την παρένθετη μητέρα).
Κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας η μισθωτή λαμβάνει επίδομα μητρότητας στην έκταση και υπό τους όρους και προϋποθέσεις που προβλέπει ο εκάστοτε νόμος περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
Σε περίπτωση που, αμέσως μετά τον τοκετό, το βρέφος νοσηλεύεται σε θερμοκοιτίδα λόγω πρόωρου τοκετού, ή λόγω άλλου προβλήματος υγείας, παραχωρείται επιπρόσθετη άδεια μητρότητας 1 εβδομάδας για κάθε 21 ημέρες που το βρέφος χρειάστηκε να νοσηλευτεί, νοουμένου ότι η δικαιούχος προσκομίσει τα κατάλληλα ιατρικά πιστοποιητικά. Αν η νοσηλεία μετά την πάροδο των πρώτων 21 ημερών διαρκέσει για λιγότερες από 21 ημέρες, τότε, εάν οι ημέρες νοσηλείας υπερβαίνουν το 50% των 21 ημερών, παραχωρείται επιπρόσθετη βδομάδα άδειας μητρότητας. Η επέκταση της άδειας μητρότητας παραχωρείται για περίοδο συνεχόμενη με την περίοδο των 18 βδομάδων, αυξανόμενη κατά 4 βδομάδες για κάθε τέκνο πέραν του ενός από τον ίδιο τοκετό και δεν υπερβαίνει τη μέγιστη περίοδο των 6 βδομάδων.
Το δικαίωμα σε άδεια μητρότητας δεν επηρεάζει τυχόν ευρύτερα δικαιώματα τα οποία παρέχονται σε μισθωτή δυνάμει συλλογικής ή ιδιωτικής σύμβασης.
Μισθωτή, η οποία ενημερώνει γραπτώς τον εργοδότη της ότι βρίσκεται σε κατάσταση εγκυμοσύνης, προστατεύεται από απόλυση για περίοδο εκτεινόμενη από την αρχή της εγκυμοσύνης της μέχρι και πέντε μήνες μετά το πέρας της άδειας μητρότητας. Κατά την αναφερόμενη περίοδο, απαγορεύεται σε εργοδότη να δίδει προειδοποίηση τερματισμού απασχόλησης ή να προβαίνει σε ενέργειες με στόχο την οριστική αντικατάσταση της μισθωτής.
Τερματισμός απασχόλησης ή προειδοποίηση για τερματισμό απασχόλησης μισθωτής ανακαλείται, ανεξάρτητα από το αν ο εργοδότης γνώριζε ότι η μισθωτή βρισκόταν σε κατάσταση εγκυμοσύνης, εφόσον η μισθωτή γνωστοποιήσει σε αυτόν την εγκυμοσύνη της με πιστοποιητικό εγγεγραμμένου ιατρού εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την ημέρα που λαμβάνει γνώση για την απόλυση ή την πρόθεση απόλυσης.Η απαγόρευση τερματισμού απασχόλησης ισχύει και στην περίπτωση θετής μητέρας.
Οι πιο πάνω διατάξεις δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση που η μισθωτή είναι ένοχη σοβαρού παραπτώματος ή συμπεριφοράς, η οποία δικαιολογεί τη ρήξη της σχέσης εργοδότησης, η σχετική επιχείρηση έπαυσε να λειτουργεί, και/ή η σύμβαση εργασίας έχει λήξει.
Περαιτέρω η γυναίκα για τον θηλασμό ή/και τις αυξημένες φροντίδες που απαιτούνται για την ανατροφή του παιδιού της δικαιούται για χρονικό διάστημα εννέα μηνών από τον τοκετό ή από την ημέρα που αρχίζει η άδεια μητρότητας στην περίπτωση υιοθεσίας, είτε να διακόπτει την εργασία για μια ώρα είτε να προσέρχεται αργότερα είτε να αποχωρεί νωρίτερα κατά μια ώρα κάθε ημέρα: Ο χρόνος της μίας ώρας ημερήσιας διακοπής ή της βραδείας προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας. Φυσικά η φυσική μητέρα χάνει αυτό το δικαίωμα, εάν η θετή μητέρα κάνει χρήση του ίδιου δικαιώματος για το ίδιο παιδί. Ομοίως, η παρένθετη μητέρα χάνει το δικαίωμα αυτό, το οποίο μεταφέρεται στη βιολογική μητέρα, η οποία έκανε χρήση παρένθετης μητρότητας για την απόκτηση τέκνου. Γυναίκα, η οποία επιλέγει να διακόπτει την εργασία για 1 ώρα, δύναται κατ’ αυτό το χρόνο να θηλάζει, να αντλεί και να αποθηκεύει μητρικό γάλα και ο εργοδότης υποχρεούται να της παρέχει όλες τις αναγκαίες διευκολύνσεις, δυνάμει των σχετικών Νόμων και Κανονισμών.
Μισθωτή, η οποία έχει δικαίωμα σε άδεια μητρότητας, δικαιούται άδεια απουσίας από την εργασία της, χωρίς απώλεια αποδοχών, για να υποβληθεί σε εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου, εφόσον αυτές πρέπει να γίνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας και εφόσον η μισθωτή δώσει έγκαιρη προειδοποίηση στον εργοδότη της και προσκομίσει σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό.
Η άδεια μητρότητας δεν επηρεάζει δυσμενώς την αρχαιότητα της μισθωτής ή το δικαίωμα της σε προαγωγή ή την επάνοδό της στην εργασία την οποία ασκούσε πριν από την άδεια μητρότητας ή σε άλλης παρόμοιας φύσεως εργασία με το ίδιο ύψος αποδοχών ή αποδοχές και ωφελήματα που σχετίζονται με την εργασία, εξαιρουμένων προμηθειών που υπολογίζονται αποκλειστικά με βάση την ποσότητα ή/και αξία της παραχθείσας εργασίας.
Το Αρμόδιο Δικαστήριο για την επίλυση οποιασδήποτε διαφοράς είναι το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών. Εργοδότης ο οποίος παραβαίνει τις υποχρεώσεις του δυνάμει του παρόντος νόμου είναι ένοχος αδικήματος και υπόκειται, σε περίπτωση καταδίκης του, σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις τέσσερις χιλιάδες λίρες.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το δικηγορικό γραφείο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..
