family lawΜπορώ να εκδώσω διάταγμα που να απαγορεύει στον/στην πρώην σύζυγο να δημοσιεύει φωτογραφίες των ανήλικων παιδιών μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης;

Στις μέρες μας παρατηρείται καθημερινά το φαινόμενο της ανάρτησης φωτογραφιών ανηλίκων, ακόμη και βρεφών, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης των γονέων τους (facebook, instagram, twitter κλπ). Όταν οι γονείς που ασκούν από κοινού τη γονική μέριμνα των ανήλικων παιδιών τους το κάνουν συνειδητά και αμφότεροι συγκατατίθενται σε αυτό, δεν υπάρχει οποιοδήποτε θέμα. Το πρόβλημα έγκειται συνήθως στην περίπτωση των διαζευγμένων ή και εν διαστάσει γονέων, οι οποίοι διαφωνούν σε σχέση με τον τρόπο χειρισμού αναρτήσεων φωτογραφιών των παιδιών τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Το ζήτημα πλέον ρυθμίζει ο Γενικός Κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 για την Προστασία Δεδομένων και ο περί της Προστασίας των Φυσικών Προσώπων Έναντι της Επεξεργασίας των Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και της Ελεύθερης Κυκλοφορίας των Δεδομένων αυτών Νόμος του 2018 (Ν. 236(Ι)/2018). Κανονισμός και Νόμος εφαρμόζονται στην εν όλω ή εν μέρει αυτοματοποιημένη επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και στη μη αυτοματοποιημένη επεξεργασία τέτοιων δεδομένων, τα οποία περιλαμβάνονται ή πρόκειται να περιληφθούν σε σύστημα αρχειοθέτησης. Ως δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα νοούνται όλες εκείνες οι πληροφορίες, που αφορούν ταυτοποιημένο ή ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο (το οποίο καλείται «υποκείμενο των δεδομένων»). Το ταυτοποιήσιμο φυσικό πρόσωπο είναι εκείνο, η ταυτότητα του οποίου μπορεί να εξακριβωθεί άμεσα ή έμμεσα, ιδίως, μέσω αναφοράς σε αναγνωριστικό στοιχείο ταυτότητας (π.χ. όνομα ή αριθμός ταυτότητας) ή σε έναν ή περισσότερους παράγοντες, οι οποίοι προσιδιάζουν στη σωματική, φυσιολογική, γενετική, ψυχολογική, οικονομική, πολιτιστική ή κοινωνική ταυτότητα του εν λόγω φυσικού προσώπου. Έτσι, βάσει των προαναφερθέντων το όνομα, ο αριθμός του κινητού τηλεφώνου, η διεύθυνση κατοικίας, μία φωτογραφία, ένα βίντεο, ακόμη και ο βαθμός του διαγωνίσματος είναι προσωπικά δεδομένα. Από τον Μάιο του 2018, που τέθηκε σε ισχύ ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα στην ΕΕ , τα παιδιά απολαμβάνουν ειδικής προστασίας στη χρήση των δεδομένων τους προσωπικού χαρακτήρα, αφού ενδεχομένως να έχουν μικρότερη επίγνωση των σχετικών κινδύνων, συνεπειών και εγγυήσεων, αλλά και των δικαιωμάτων τους σε σχέση με την επεξεργασία των δεδομένων τους. Πιο συγκεκριμένα, με βάση το ανωτέρω νομοθετικό πλαίσιο, προκειμένου να είναι σύννομη η επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα παιδιού απαιτείται:

(α) η συγκατάθεση του ίδιου του παιδιού, όταν αυτό είναι τουλάχιστον 14 ετών ή

(β) η συγκατάθεση των προσώπων, που είναι επιφορτισμένα με την άσκηση της γονικής του μέριμνας, όταν το παιδί είναι κάτω των 14 ετών.

Σημειωτέον, ότι ως «συγκατάθεση» ορίζεται «κάθε ένδειξη βούλησης, ελεύθερη, συγκεκριμένη, ρητή και εν πλήρει επιγνώσει, με την οποία το υποκείμενο των δεδομένων εκδηλώνει, ότι συμφωνεί, είτε με δήλωση είτε με σαφή θετική ενέργεια, ν’ αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, που το αφορούν».

Βάσει των ανωτέρω, όταν η γονική μέριμνα ανήλικου τέκνου κάτω των 14 ετών ασκείται και από τους δύο γονείς από κοινού, πρέπει και οι δύο γονείς να συγκατατεθούν στην επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα του ανήλικου. Ο γονέας, που αντιτίθεται λ.χ. στην ανάρτηση φωτογραφιών στο διαδίκτυο, δύναται είτε ν’ αποταθεί στο Οικογενειακό Δικαστήριο δια της καταχώρησης σχετικής αιτήσεως για την έκδοση διατάγματος, το οποίο θα απαγορεύει στον άλλο γονέα ν’ αναρτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες των ανήλικων τέκνων τους ή να υποβάλει παράπονο στην αρμόδια εποπτική αρχή, ήτοι: στον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.  Όταν η γονική μέριμνα ανήλικου τέκνου κάτω των 14 ετών ασκείται αποκλειστικώς από τον ένα γονέα, τότε αυτός ο γονέας θα πρέπει να παράσχει τη συγκατάθεσή του στην όποια επεξεργασία προσωπικών δεδομένων του ανήλικου, προκειμένου αυτή να είναι σύννομη. Αν ο άλλος γονέας δεν λαμβάνει υπ’ όψιν του την έλλειψη συγκατάθεσης του γονέα, που είναι επιφορτισμένος με τη γονική μέριμνα του ανηλίκου, τότε ο τελευταίος δύναται να υποβάλει παράπονο στον Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Αν το ανήλικο παιδί είναι 14 ετών και άνω, δεν απαιτείται πλέον η συγκατάθεση των ασκούντων τη γονική του μέριμνα, αλλά η συγκατάθεση του ίδιου του ανηλίκου.

Η δημοσίευση φωτογραφιών ανηλίκων στο διαδίκτυο αποτελεί από μόνη της προσβολή του δικαιώματος των ανηλίκων στην εικόνα τους, η οποία αποτελεί έκφανση του απόλυτου και συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος της προσωπικότητάς τους. Περαιτέρω, υπενθυμίζουμε στους γονείς, ότι σύμφωνα με το νόμο, η ιδιωτική ζωή των ανηλίκων πρέπει να προστατεύεται («Κανένα παιδί δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αυθαίρετης ή παράνομης επέμβασης στην ιδιωτική του ζωή, στην οικογένειά του, στην κατοικία του ή στην αλληλογραφία του, ούτε παράνομων προσβολών της τιμής και της υπόληψής του, άρθρο 16 του Μέρους ΙΙ του Πίνακα του περί της Σύμβασης περί των Δικαιωμάτων του Παιδιού (Κυρωτικός) Νόμου). Μάλιστα, «θα πρέπει να διασφαλίζεται στο παιδί, που είναι ικανό να σχηματίσει τις δικές του απόψεις, το δικαίωμα ελεύθερης έκφρασης των απόψεών του σχετικά με οιοδήποτε θέμα, που το αφορά, δίνοντας στις απόψεις του παιδιού το απαιτούμενο βάρος, σύμφωνα με την ηλικία του και το βαθμό ωριμότητάς του» (άρθρο 12 (1) του εν λόγω Νόμου).

Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουν οι γονείς, ότι, όταν αναρτούν φωτογραφίες των παιδιών τους στο διαδίκτυο, αυτομάτως διενεργούν επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και καθίστανται υπεύθυνοι επεξεργασίας, έχοντας την ευθύνη για τα δεδομένα, που επεξεργάζονται και την ασφάλειά τους.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί πως οιαδήποτε διαφωνία μεταξύ πρώην και/ή εν διαστάσει συζύγων σχετικά με την ανατροφή και την επιμέλεια των ανηλίκων τέκνων τους δύναται να επιλυθεί με αίτηση ενώπιον του αρμόδιου Οικογενειακού Δικαστηρίου.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με το δικηγορικό γραφείο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε..